‘Nu is ze op het idee gekomen dat de organisatie moet kantelen naar zelfsturende teams en dat wij als een soort zelfstandige ondernemers moeten gaan werken. Maar als ik haar dan vraag wat dat precies betekent voor mijn dagelijkse werk, dan komt ze daar niet uit. Ze blijft herhalen dat verticaal gestuurde hiërarchische organisaties hun langste tijd gehad hebben en dat het belangrijk is dat de organisatie platter en horizontaal wordt. Ik kan daar helemaal niks mee. Ik snap ook niet waarom de hele organisatie nu weer op de schop moet. Alsof we het nu niet goed doen. Helen moet gewoon zeggen wat we moeten doen. Dan hebben we duidelijkheid en kunnen we aan de slag.’
Vorig jaar was ik op vakantie in Levanto in Italie. Levanto is één van de Cinque Terre aan de Ligurische zee tussen Genua en La Spezia. Op een lome namiddag in juli op een terras aan de Via Della Concia krabbelde ik aantekeningen voor een blog over vakantieleiderschap op een bierviltje. Dat viltje vond ik vandaag terug bij het opruimen van mijn bureau. Tijd dus om alsnog dat blog te schrijven. Het is immers vakantie.
Young Leaders is een project van Janssen Coacht waarin jonge ondernemers en leidinggevenden in bedrijven of instellingen, voor een heel sterk gereduceerd tarief advies krijgen bij het opzetten / doorontwikkelen van hun eigen onderneming of hun afdeling.
Je kent vast de dichtregel ‘Alles van waarde is weerloos’ van de Nederlandse dichter Lucebert. Het is een regel uit het gedicht De zeer oude zingt uit 1974. Uit deze dichtregel blijkt maar weer eens dat leidinggevenden kunnen leren van creatieven. Ook binnen bedrijven en instellingen staan waardevolle zaken vaak onder druk. Weerloos is dan wellicht wat overtrokken, noem het daarom kwetsbaar. Alles van waarde is kwetsbaar.
Ik was laatst bij een bijeenkomst van een ondernemingsraad (OR) voor een inleiding over cultuurverandering. Mijn inleiding verliep soepel en in een informele sfeer. Mensen waren gekleed in vrije tijdskleding, de omgang was ongedwongen en iedereen was spontaan en enthousiast. Daardoor liep mijn onderdeel van het programma wat uit. Toen we bijna klaar waren werd er op de deur geklopt en kwamen de bestuurder en zijn rechterhand binnen. Zij hadden na mijn programmaonderdeel nog een informeel overleg met de OR. De mannen, beiden strak in het pak, groette kort waarna ze aan tafel plaats namen, hun laptop uit hun lederen tassen pakten en die open klapten. In het zaaltje werd het stil en de sfeer voelde plots wat ongemakkelijk aan. Op dat moment wist ik genoeg.
Iedere organisatie heeft ze en ze komen ieder jaar terug. Feestjes zoals de kerstborrel, de nieuwjaarsreceptie, het bedrijfsuitje/personeelsfeest en de jaarlijkse dag voor de medewerkers. Deze bedrijfsrituelen zijn machtige instrumenten voor het verandermanagement in de organisatie. Maar het werkt alleen als je die kansen ziet en er heel bewust mee omgaat.
Een tijd geleden analyseerde ik het gebruik van social media bij een aantal vergelijkbare maatschappelijke instellingen in dezelfde gemeente. Die instellingen werkten binnen hetzelfde beleidsterrein. Ik keek hoe actief ze waren op social media, naar hun tone of voice, hun interactie met andere gebruikers en het aantal volgers/likes. Enige tijd later werd er door de gemeente bezuinigd. Daarbij bleek mij dat de ‘zwakke’ broeders op social media het hardst getroffen werden door de bezuinigingen. Toeval? Ik denk van niet.